Özbekçe

Vikipedi, özgür ansiklopedi

 

Git ve: kullan, ara

Özbekçe O`zbek tili
Konuşulduğu ülkeler:	Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Tacikistan, Afganistan
Konuşan kişi sayısı:	28.000.000
Sıralama:	*
Dil Grubu Sınıflandırma:	Altay Dil Ailesi Türk dilleri Uygur grubu Özbekçe
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler:	Özbekistan
Dili düzenleyen kurum:	*
Alfabe:	{{{alfabe}}}
Dil Kodları
ISO 639-1	uz
ISO 639-2
SIL
Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri Vikipedi'nin Özbekçe sürümü

Özbekçe veya Özbek Türkçesi Türk Lehçelerinden Uygur grubuna ait bir lehçe.

Özbekistan'ın tek resmî dili olup Orta Asya genelinde konuşulan Türk Lehçeleri ailesinin 3'ncü büyük mensubudur. Kuzey ve güney şiveleri olmak üzere iki şivesi vardır. Kuzey şivesi 22.000.000'a yakın bir topluluk tarafından Özbekistan'da, Güney şivesi ise yaklaşık 2.500.000 nüfuslu bir azınlık tarafından Afganistan'da konuşulur. Özbekçe Uygurca'ya yakın bir lehçedir. Ortaçağ'da Orta Asya'nın en önemli kültür ve bilim dili olmuştur.

Özbek Türkçe'si Türkistan coğrafyasında Özbekistan dışına yayılmış olan Özbek Türkleri arasında; Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan Cumhuriyetleri'nde de kullanılır. Söz konusu bazı bölgelerde, bölgenin resmi diliden de çok kullanılır.

Konu başlıkları [gizle] 1 Yazı Sistemi 2 Metin Örneği 3 Dilbilgisi 4 Dış Bağlantılar

Yazı Sistemi [değiştir]

1924'ten önce, bütün Orta Asya dilleri Arap yazısı ile yazılırdı. 1924-1940 arasında resmî Özbekçe, Stalin idaresi tarafından Kiril alfabesi dayatılıncaya kadar Latin alfabesi ile yazılmıştır. 1992 yılına kadar Özbekler Kiril alfabesini kullanmaya devam ettiler, fakat şimdi Kiril alfabesi hâlâ yaygın olmasına rağmen Latin alfabesi resmî olarak kabul edilmiştir.

• Kiril:

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о
П п	Р р	С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц
Ч ч	Ш ш	Ъ ъ	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я	Ў ў
Қ қ	Ғ ғ	Ҳ ҳ

• Latin:

А а	B b	V v	G g	D d	Е е	Yo yo	J j
Z z	I i	Y y	K k	L l	М m	Н n	О о
P p	R r	S s	Т t	U u	F f	X x	Ts ts
Ch ch	Sh sh	'	-	E e	Yu yu	Ya ya	O' o'
Q q	G' g'	H h

Metin Örneği [değiştir]

Latin	Kiril	Kelimesi Kelimesine aktarım	Türkçe
Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng bo'lib tug'iladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari bilan birodarlarcha muomala qilishlari zarur.	Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур.	Varca ademler erkin, kadir-kıymet ve hukuklarda denk olup doğulurlar. Onlar akıl ve vicdan sahibidirler ve bir-birleri ile biraderlerce muamele kılışları zaruri.	Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahipler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.