Oʻzbekiston

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

O`zbekiston Respublikasi
Ўзбекистон Республикаси

Bayroq   Gerb
Shior: Yo`q
Madhiya: Serquyosh, hur o`lkam...
Poytaxt	Toshkent
Rasmiy til(lar)	O`zbek
Hukumat	Prezidentlik Respublika
•  Prezident   Islom Karimov  •  Bosh Vazir   Shavkat Mirziyoyev
Mustaqillik     Sovet Ittifogʻidan  •  Paydo boʻlgan     1370, Moveraunnahrday  •  E'lon qilingan     1 sentabr 1991  •  Tan olingan     8 dekabr 1991
Maydon
• Butun	447,400 km² (56-)
• Suv (%)	4.9
Aholi
• 2002 roʻyxat	26,851,195 (42- oʻrin)
• Zinchlik	{{{aholi_zinchlik}}}/km²
YaIM (XQT)	2005- yil roʻyxati
• Butun	AQSh$53,010 mil. (75-)
• Per capita	AQSh$1,974
Pul birligi	O`zbek So`m (UZS)
Vaqt Mintagʻi	(UTC+5)
• Yoz (DST)	(UTC+6)
Qisqartma	UZ
Internet domeyn	.uz
Telefon prefiksi	+998
tahrir kuzat

Vikipediyada Oʻzbekiston portali bor.

O`zbekiston (O`zbekiston Jumhuriyati) Markaziy Osiyoda joylashgan davlat.

O`zbekistonning poytaxti — Toshkent shahri. Davlat tili — O`zbek. Maydoni — 447,4 ming km². Aholi soni (2002) - 25,563,441. Pul birligi — soʻm.

O`zbekiston 12 ta viloyat va Qoraqalpog`iston Avtonom Jumhuriyatidan iborat.

[tahrir] Tarixi

Assosiy maqola: O'zbekiston tarixi

[tahrir] Geografiya

Oʻzbekistonning umumiy chegarasi 6,621kmga, gʻarbiy chekkasidan sharqigacha 1,425 kmga, shimolidan janubigacha esa 925 kmga choʻzilgan. U gʻarbdan va shimoldan Qozogʻiston bilan, sharqdan Qirgʻiziston va Tojikiston bilan, janubdan esa Turkmaniston va Afgʻoniston bilan chegaradosh.

[tahrir] Aholi

O'zbekiston aholisi 27.000 000ni tashkil qiladi. Aholining aksari qismi( 80%dan köprog'i - 22mln.kishi) özbeklardan iborat. Ayniqsa Farg'ona vodiysi, Xorazm, Qashqadaryo viloyatlari aholisida özbeklar hissasi juda katta. Har biri 1mlndan oshiqroq Ruslar, Qozoqlar, Tojiklar; 0,5mlnlik Tatarlar, Qirg'izlar, Qoraqalpoqlardan tashqari forslar(200 ming), koreyslar(200 ming), ukrainlar(150ming), türkmanlar(150ming), ermanilar(100ming), arablar va lölilar(50ming) va boshqalar.

[tahrir] Demografiya

[tahrir] Madaniyat

[tahrir] Din

Aholining ko'pchilik qismi islom dinining hanafiy mazhabidagi musulmonlardir. Yana mamlakatda pravoslav nasroniylar, qisman katoliklar, yahudiylar va baptistlar, Iegova shohidlari kabi mayda nasroniy guruhlar a'zolari ham yashaydi.

[tahrir] Iqitisod

[tahrir] Taʼlim

[tahrir] Davlat va Siyosat

[tahrir] Xalqaro Munosabatlar

Oʻzbekiston 37 ta xalqaro tashkilotlar aʼzosi [1]. Quyidagi tashkilotlar Oʻzbekistonda oʻz vakolathonalariga ega:

Xalqaro moliyaviy tashkilotlar:

• Jahon banki vakolatxonasi — JB/World Bank
• Xalqaro valyuta fondi vakolatxonasi — HVH/IMF
• Еvrоpа Tiklаnish vа Tаrаqqiyot Bаnki vakolatxonasi
• Xalqaro Moliya korporatsiyasi vakolatxonasi
• Osiyo taraqqiyot banki vakolatxonasi

[tahrir] Viloyatlar

Oʻzbekiston 12 ta viloyat (Sirdaryo, Navoiy, Jizzax, Xorazm, Buxoro, Surxondaryo, Namangan, Andijon, Qashqadaryo, Samarqand, Fargʻona, Toshkent) va Qoraqalpogʻiston Avtonom Respublikasi dan iborat.

[tahrir] Tabiiy resurslar

Oʻzbyekiston Ryespublikasida juda katta ishlab chiqarish va mineral xom-ashyo boyligi, noyob qishloq xoʻjaligi xom-ashyosi, qayta ishlash jarayonida olinadigan juda katta yarim fabrikatlar, boy tabiiy resurslar, ravnaq topgan infratuzilma bor.

Foydali qazilmalar razvedkasining zamonaviy darajasi juda boy nodir, rangli va noyob myetall konlarini, organik yonilgʻining barcha turlari — neft, tabiy gaz, gaz kondyensati, qoʻngʻir va yarim kokslanadigan koʻmir, yonuvchi slanetslar, uran, qurilish materiallari uchun xom ashyoning koʻp turlarini oʻzlashtirish bilan bogʻliqdir.

Oʻzbekiston hududida 100 xildan ortiq mineral xom ashyolarning keng tarmogʻi aniqlangan boʻlib, hozir ularning 60 dan ortigʻi xalq xoʻjaligining tarmoqlarida ishlatilmoqda.

Oltin, uran, mis, tabiy gaz, volfram, kaliy tuzlari, fosforit, kaolin singari foydali qazilmalarning tasdiqlangan zahiralariga koʻra Oʻzbyekiston MDH emas, butun jahonda yetakchi oʻrinni egallaydi.

Masalan, oltin zahiralari boʻyicha respublika jahonda toʻrtinchi oʻrinda, uni qazib olish boʻyicha yettinchi oʻrinda, mis zahiralar boʻyicha 10-11 oʻrinda, uran boʻyicha yettinchi-sakkizinchi oʻrinda, uni qazib olish boʻyicha 11-12 oʻrinda turibdi.

Mavjud boʻlgan mineral xom-ashyo zahiralarining aksariyati hozir ishlab turgan kon qazish komplyekslarini istiqboldagi uzoq muddat mobaynida xom-ashyo bilan ta’minlaydi, ayni vaqtda, oltin, uran mis, qoʻrgʻoshin, kumush, litiy, fosforitlar, kaliy tuzlari, dala shpati, vollastonit, agrokimyo ma’danlari va shu kabi juda muhim foydali qazilmalarni qazib olishni tashkil etish, quvvatlarni koʻpaytirishga imkon byeradi.